Okulumuzda 15. 01. 2014 Tarihinde Saat 13. 30 - 14. 30 Arasında Okulumuz Seminer Salonunda 3. Sınıf Velilerimize Yönelik ‘ana - Baba Tutumlarının Çocuğa Yansımaları’ İsimli Seminer Düzenlenmiştir. Seminerin İçeriği Aşağıdaki Yazıda Mevcuttur

Okulumuzda 15.01.2014 tarihinde saat 13.30- 14.30 arasında okulumuz seminer salonunda 3. sınıf velilerimize yönelik ‘ANA- BABA TUTUMLARININ ÇOCUĞA YANSIMALARI’ isimli seminer düzenlenmiştir. Seminerin içeriği aşağıdaki yazıda mevcuttur.

ANNE BABA TUTUMLARI ( ÇOCUĞUN ANNE BABASI OLMAK)

Yapılan seminerimizde anne baba olmanın anlamından bahsedeceğiz. Ardından anne baba tutumları ve çocuk üzerindeki etkilerden bahsedeceğiz. Anne babalar çocuklarını yetiştirirken farkı tutumlar sergilerler. Bu tutumlardan çocuk gelişimine zararlı olanlarını şöyle sıralayabiliriz.

Baskıcı, tavizkar, aşırı koruyucu ve müdahaleci, mükemmeliyetçi, ilgisiz anne baba tutumları.

Çocukların gelişiminde etkili olan ve işe yarayan tutum DEMOKRATİK tutumdur.

ANNE BABA OLMAK

     Anne baba olmak dediğimizde aklınıza ne geliyor?

Pek çok şey sayılabilir. Birçok sorumluluk, zorluk ve mutluluğu bir arada barındırır. Korumak beslemek okul ders uykusuz geceler başarılarından gurur duymak mutlu olmak bazen sinirlenmek üzülmek başına bir şey gelecek diye korkmak….

     Anne baba olmak hangi sorumlulukları ve ne gibi zorlukları içeriyor? Bir başka deyişle çocuklarınızın sizden beklentileri neler?

Kusursuz anne baba yoktur. Kimse her zaman mükemmel olamaz. Burada amacımız sizin anne babalıkta doğru yöntemleri öğretmektir.

     Şimdi birazda çocuklarınızdan bahsedelim. Sizlerin çocuklarınızdan beklentileriniz neler? Nasıl çocuklar olsun istiyorsunuz?

1. BASKICI TUTUM

Önce çocukların istenmeyen davranışlarına karşı anne babaların tepkilerini konuşalım. Çocuklarınız istemediğiniz bir davranış yaptığında neler yapıyorsunuz?

Bazen anne babalar açıklama yapmaya anlatmaya çalışır. Bunlar bazen işe yarar bazen de yaramaz. Çocuk ısrarla aynı davranışı sürdürür. Mesela açıklayıp anlatmanıza rağmen ısrarla geç saatlere kadar tv seyretmeye devam eder.

Çocuğunuz böyle hoşunuza gitmeyen istemediğiniz bir davranışı ısrarla sürdürünce ne yapıyorsunuz?

Kızar bağırır ceza verir bazen de tokat atıp döver. Bu söylediklerim aslında birer aile tutumudur. İstenilen davranışın yapılması için güç kullanıyorsak bu baskıcı bir tutumdur.

BASKICI TUTUMUN YÖNTEMLERİ

Baskıcı tutum, anne babanın gücünü çocuğun üzerinde olumsuz olarak kullanmasıdır.

Fiziksel güç şiddet:  vurmak kulak çekmek dayak atmak bağırmak banyoya kapatmak. Bir tokat ya da çimdiklemek de dayak demektir. Şiddetin küçüğü ya da büyüğü yoktur. Şiddet içeren davranışlar çocuğun ruh sağlığını olumsuz etkiler. Çocuk kendini değersiz hisseder, ailesinin onu sevmediğini düşünür. Kendine güveni tam olarak gelişmez. Dayağı bir iletişim yöntemi olarak öğrenir ve kendisi de bunu uygular.

Maddi güçşiddet: oyuncak almamakla tehdit etmek ‘ para vermeme, harçlığını keserim’

Duygusal güç şiddet: seni sevmem, bir daha yaparsan seninle konuşmam, demek. Azarlamak, beddua etmek, bilgi gücü ile aşağılamak, alay edip küçümsemek, okula göndermemek, giyim kuşam ve arkadaş seçimine karışmak.

  2. TAVİZKAR TUTUM

Bazen de evde çocuk güçlü ebeveynler güçsüz oluyor. Bu da bir aile tutumudur. Çocuk çarşıda gezerken ya da başkasının yanında tutturur da tutturur. Ağlar bağırır ve biz istediğini almak zorunda kalırız.

TAVİZKAR TUTUMUN YÖNTEMLERİ

Fiziksel güç şiddet: anne babaya vurmak, eşyaları fırlatmak atmak

Sözel güçşiddet: çocuğun anne babasına bağırması kötü sözler söylemesi, küfür etmesi

Duygusal güç şiddet: ağlamak, tutturmak, misafirin aynında bir şeyler istemek.

BASKICI VE TAVİZKAR TUTUMUN ETKİLERİ

1. Anne babanın tutum farkı: bu 2 tutum genelde birlikte kullanılır sadece baskıcı yada sadece tavizkar tutumu kullanan aileler nadirdir. Birçok ailede tutumlardan birini anne birini baba üstlenir. Bu tutarsız davranış hem çocuğun ne yapacağını bilmemesine hem de anne babasından birine yakınlaşmasına diğerinden uzaklaşmasına neden olur.
2. Çocuğun yaşına göre tutum değişmesi: bazı aileler çocuk küçükken çocuğun her istediğini yapar büyüyüp bağımsızlaştıkça kontrol etmek amacıyla baskıcı tutumu sergiler.
3. Çocukla baş edemedikçe tutum değişmesi: bazı aileler ise önce baskıcı tutumu kullanır fakat baş edemedikçe tavizkar tutuma döner ve çocuğun istekleri doğrultusunda hareket eder.

Sizce yaptığı bir davranış sorucunda baskı gören çocuk hangi özelliklere sahip olur?

1.      Korkar üzülür öfkelenir.

2.      davranışını düzeltmez. Yanlışını fark etmek yerine ebeveynine kızar. Dolayısıyla davranışının sorumluluğunu almayı öğrenmez.

3.      yanlış davranışını düzeltmek için yardım istemez.

4.      dayağın ve baskı kurmanın bir sorun çözme yöntemi olduğunu öğrenir ve uygular.

5.      dayak ve baskıdan kurtulmak için yalan söylemeyi öğrenir.

6.      güvene dayalı bir ilişki yerine korkuya dayalı bir ilişkisi olur.

7.      kendine ve çevresine güvenmekte zorlanır.

8.      arkadaş ilişkilerinde sorun yaşar. Arkadaşlarına şiddet uygular ya da şiddete maruz kalabilir.

9.      içine kapanık ya da saldırgan olabilir.

10.  okul başarısı olumsuz etkilenir.

11.  iç denetim geliştiremez. Doğruyu yanlışı ayırt etmede zorlanır.

Tavizkar tutumla yetişen çocuk hangi özelliklere sahiptir?

1. sınırları ve kuralları anlamakta ve uygulamakta zorlanır.
2. İstekleri karşılanmadığında sevilmediğini düşünür. Öfkelenir küser üzülür.
3. anne babasının her zaman onun isteklerini yapmak zorunda olduğunu düşünür.
4. sorunları duygu sömürüsü yaparak tutturarak ağlayarak çözer.
5. anne babasıyla gerçek içten bir ilişki geliştirmekte zorlanır.
6. İhtiyaçlarını kendi başına çözmeyi öğrenmediği için kendine güveni azalır.
7. Anne baba dışındakiler ona tavizkar davranmadıkları için diğer insanlarla ilişkilerinde sorun yaşar.
8. Bencil ve uyumsuz olabilir. Okulda sorun yaşar.
9. İçine kapanık ya da saldırgan olabilir.
10. İç denetim gelişimi zayıftır.

    3.AŞIRI KORUYUCU VE MÜDAHALECİ TUTUM

Aşırı koruyucu ve müdahale deyince aklınıza ne geliyor?

• Çocuklar yaklaşık 3 yaşından itibaren çatal kaşık kullanabilirken, 10 yaşındaki çocuğa annesinin yemek yedirmesi (yemek yeme becerisini kazandırma).
• 8 yaşındaki bir çocuğun ayakkabı bağcıklarını anne babasının bağlaması, kıyafetlerini giydirmesi, ödevini yapması ( bağlamayı öğretmek).

Sizce koruyucu ve müdahaleci tutum çocuklar üzerinde nasıl bir etki bırakır?

•      Kendini savunamaz

•      Karar verme becerisi gelişemez

•      Kendi işini yapamayan kişiliğe sahip olur.

  4.MÜKEMMELLİYETÇİ TUTUM

Mükemmeliyetçi anne baba çocuğun kapasitesini dikkate almadan yüksek bir beklenti içine girer. Çocuklarının sürekli kusursuz olmasını ister. Çocuklarıyla yaptıkları hakkında değil yapamadıkları hakkında sohbet ederler. Çok az taktir edip, bolca eleştirirler. Çocuğun ilgi ve istekleri yerine ailenin beklentileri ön plandadır.

Mükemmeliyetçi tutumun çocuk üzerindeki etkiler

• kendi yetenek ve başarıları ile ailesinin beklentileri arasındaki farktan dolayı hayal kırıklığı yaşar.
• Kendini önemsiz ve güvensiz hisseder.
• Başarı beklentisi çocuğun umutsuzluk yaşamasına yol açar.
• Çocuk sürekli kendi kapasitesinin üstüne çıkmaya çalışmaktan dolayı mutsuz olur.

  5.İLGİSİZ ANNE BABA TUTUMU

Çocuğun olumlu ve olumsuz her türlü davranışına kayıtsız kalmaktır. 

İlgisiz anne baba tutumunun çocuk üzerindeki etkileri

• çocuk neyin ne zaman uygun olduğunu bilemez.
• Kendine örnek alabilecek yetişkin rol modelinden mahrum kalır.
• Kendi ile çelişkiye düşebilir. Özgüveni olumsuz etkilenir.
• İhtiyaçlarını, isteklerini karşılamak için gerekli yöntemleri öğrenmez, ilişkilerinde çeşitli sorunlarla karşılaşır.

6.DEMOKRATİK TUTUM

örnek: 10 yaşındaki Mehmet ve 7 yaşındaki Zeynep’ i anne babası yemeğe çağırır. Çocuklar birkaç davete rağmen gelmezler. bunun üzerine babaları çocukların yanına gider ve aralarında şu konuşma geçer.

Baba: çocuklar neden yemeğe gelmiyorsunuz?

Mehmet: bir dakika şu spor haberleri bitsin geliyorum.

Zeynep: anneme demin sordum yemekte ıspanak varmış. Ben ıspanak yemeği istemiyorum.

Baba: peki anladım senin spor programın var, sen de ıspanak yemek istemiyorsun.

Çocuklar: ever aynen öyle.

Baba: çocuklar biliyorsunuz akşam yemeklerini birlikte yiyoruz. Bizim kurallarımız var. Gündüz birlikte yemek yiyemediğimiz için akşam yemekleri bizim için özel olmalı. Şimdi hep birlikte masaya geçelim. Yemekten sonra da ıspanak yemek ve yemek saatiyle ilgili konuşabiliriz.

Sizce bu olayda annebaba çocuklara baskıcı ya da tavizkar tutumu uyguluyor mu?

Hayır her ikisini de uygulamıyor. Hem çocukların düşüncelerini dinliyor hem de kendi koymuş oldukları kuralı tutarlı bir şekilde uyguluyorlar. Bu bir demokratik aile tutumudur. Anne baba çocuklarını uygun bir şekilde ikna ederek anne baba olmanın getirdiği gücü uygun bir şekilde kullanıyor.

Sizce bu olaydaki anne baba baskıcı tutumu kullansaydı nasıl davranırdı?

Çocuklar yemeğe gelmediğinde hemen bağırıp çağırmaya başlar hatta belki işi ileriye götürüp dayak bile atabilirdi.

Sizce bu olaydaki anne baba tavizkar tutumu kullansaydı nasıl davranırdı?

Çocukların yemeğini ayaklarına kadar götürürdü. Onların istedikleri saatte ve istediği yemeği yemeklerine göz yumardı. Yemeğe bir arada oturamazlardı.

Peki bu olayı düşündüğümüzde demokratik tutumla; baskıcı ve tavizkar tutum arasında ne gibi farklılıklar görüyorsunuz?

• Demokratik tutumda aile çocuklar yemeğe gelmeyince önce çocukların yanına gitti onları dinledi. Sonra kendi isteğini söyledi, yekte onlarla birlikte olmaktan keyif aldıklarını anlattı. Ama aynı zamanda yemek saatini değiştirmedi ve yemeğe onları getirdi.
• Demokratik tutumda anne baba çocuk ilişkisi anne baba baskı kurmadan ve taviz vermeden çocukla sağlıklı ilişki kurmayı ve çocuk gelişimi için gerekli desteği vermeyi içerir.
• Demokratik tutum güvenli bir ortamın oluşmasını, çocuğun gerektiğinde desteklenmesini, korunmasını, hem anne babanın hem de çocuğun kendini rahatça ifade edebilmesini ve anne babanın bilgi ve tecrübesini çocuğa anlayabileceği şekilde aktarmasını içerir.     

Peki anne baba olarak demokratik tutumu nasıl uygulayabiliriz?

1.      çocukları da birey olarak kabul etmek, düşünce ve duygularını dikkate almak, onların dünyasını anlamaya çalışmak.

2.      çocuklarla uygun şekilde konuşmak, kendi istek ve ihtiyaçlarınızı onlara anlatırken onları suçlamadan , yargılamadan, küçümsemeden duygu düşünce ve ihtiyacınızı ve nedenlerinizi açık ifade etmeniz gerekir.

3.      sınırları belirlemek: sınırlar sizlerin çocuklar için çizdiğiniz çerçevelerdir yani kurallardır. Çocuklarınızın kurallara uymasını beklerken aynı zamanda seçenekler sunmalısınız. Örneğin arkadaşını bu saatte ziyaret edemezsin derken ziyaret edebileceği birkaç seçenek vermek gerekir.

4.      tutarlı olmak: belirlenmiş kural ve sınırları eşinizle birlikte uygulamanızdır. Az ve öz kurallar belirlemeye dikkat ediniz. ‘ evde kimse kimseye vuramaz- kimse küfür edemez gibi’

çocuklar gelişirken anne babalarının rehberliğine ihtiyaç duyarlar. Dikkate alınıp önemsendiklerini görmek ve onlara doğru şekilde rehberlik yapmak ‘ demokratik tutumun ‘ yöntemidir.

Konuştuklarımızı kısaca özetleyecek olursak ne diyebiliriz?

Çocuğun sizin istemediğiniz davranışları karşısında basıcı tavizkar ilgisiz mükemmeliyetçi ve koruyucu yöntemlerin etkili olmadığını unutmayın. Öncelikle sizlerin bu davranışları değiştirmeniz gerekiyor.

Haberin devamını okumak için buraya tıklayınız.