"Gönül Çalab'ın Tahtı: Açıklamalı Yunus Emre Sözlüğü"

Adam : Yunus Emre’nin şiirlerinde adam, genellikle insan anlamına gelir. Ancak bazen daha geniş bir anlam da ifade edebilir. Örneğin, “Adamın erliği aklındadır” beytinde “adam” kelimesi, insanlığın erdemlerini temsil eden bir kavram olarak kullanılmıştır.

Aç : Yunus Emre’nin şiirlerinde aç, genellikle yiyecek yememiş, karnı doymamış anlamına gelir. Ancak bazen daha geniş bir anlam da ifade edebilir. Örneğin, “Aç kurt gibisin, ne yersin ne içersin” beytinde “aç” kelimesi, açgözlü, hırslı bir kimseyi tanımlamak için kullanılmıştır.

Ak : Yunus Emre’nin şiirlerinde ak, genellikle beyaz, aydınlık, temiz anlamına gelir. Ancak bazen daha geniş bir anlam da ifade edebilir. Örneğin, “Ak bulutlar gibi geçip gidiyoruz” beytinde “ak” kelimesi, geçiciliği, ölümlülüğü ifade etmek için kullanılmıştır.

Aş : Yunus Emre’nin şiirlerinde aş, genellikle yemek anlamına gelir. Ancak bazen daha geniş bir anlam da ifade edebilir. Örneğin, “Aşk aştır, yemezsen yar olmazsın” beytinde “aş” kelimesi, aşkı, sevgiyi ifade etmek için kullanılmıştır.

Ayak : Yunus Emre’nin şiirlerinde ayak, genellikle yürümeye, koşmaya yarayan organ anlamına gelir. Ancak bazen daha geniş bir anlam da ifade edebilir. Örneğin, “Ayağım yorulmaz, gönlümden yürüyorum” beytinde “ayak” kelimesi, insanın yolunu, yolunu ifade etmek için kullanılmıştır.

Ay : Yunus Emre’nin şiirlerinde ay, genellikle geceleri parlayan, evrenin bir parçası olan cisim anlamına gelir. Ancak bazen daha geniş bir anlam da ifade edebilir. Örneğin, “Ay gibi parlak, gün gibi nurlu” beytinde “ay” kelimesi, güzelliği, aydınlığı ifade etmek için kullanılmıştır.

Baş : Yunus Emre’nin şiirlerinde baş, genellikle insan ve hayvanların vücutlarında bulunan, en üstte yer alan, beyin ve duyu organlarını taşıyan organ anlamına gelir. Ancak bazen daha geniş bir anlam da ifade edebilir. Örneğin, “Başına gelene sabret, olgunlaşacaksın” beytinde “baş” kelimesi, kişinin başına gelenleri, kaderini ifade etmek için kullanılmıştır.

Bay : Yunus Emre’nin şiirlerinde bay, genellikle zengin, varlıklı kimse anlamına gelir. Ancak bazen daha geniş bir anlam da ifade edebilir. Örneğin, “Bayağı insanlarla arkadaşlık etme, yoldan saparsın” beytinde “bay” kelimesi, sıradan, değersiz kimseleri tanımlamak için kullanılmıştır.

Bez : Yunus Emre’nin şiirlerinde bez, genellikle pamuktan, ketenden, ipliklerden dokunmuş, çeşitli amaçlar için kullanılan ince örtü anlamına gelir. Ancak bazen daha geniş bir anlam da ifade edebilir. Örneğin, “Bez parçasından bir gömlek dikmişler, canımı ona bağlamışlar” beytinde “bez” kelimesi, insan bedenini, canı ifade etmek için kullanılmıştır.

Balık : Yunus Emre’nin şiirlerinde balık, genellikle suda yaşayan, solungaç solunumu yapan, omurgalı hayvanlar anlamına gelir. Ancak bazen daha geniş bir anlam da ifade edebilir. Örneğin, “Balık gibi suda yüzerim, gönülden gönüle giderim” beytinde “balık” kelimesi, aşkı, sevgiyi ifade etmek için kullanılmıştır.

Bir : Yunus Emre’nin şiirlerinde bir, genellikle sayılardan biri, tek, yalnız anlamına gelir. Ancak bazen daha geniş bir anlam da ifade edebilir. Örneğin, “Birlik beraberlik olmadan hiçbir şey olmaz” beytinde “bir” kelimesi, birlik, beraberliği ifade etmek için kullanılmıştır.

Bircik : Yunus Emre’nin şiirlerinde bircik, genellikle tek, yalnız, eşsiz anlamına gelir. Ancak bazen daha geniş bir anlam da ifade edebilir. Örneğin, “Bircik canım, bircik yar” beytinde “bircik” kelimesi, sevgiliyi, sevgiliyi ifade etmek için kullanılmıştır.

Biçim : Yunus Emre’nin şiirlerinde biçim, genellikle bir şeyin dış görünüşü, şekli anlamına gelir. Örneğin, “Bütün varlıklar bir biçime bürünmüşler” beytinde “biçim” kelimesi, evrendeki her şeyin fiziksel özelliklerini ifade etmek için kullanılmıştır.

Boy : Yunus Emre’nin şiirlerinde boy, genellikle uzunluk, yükseklik anlamına gelir. Örneğin, “Yar boyu bir yoldur, bu dünyadan ahirete” beytinde “boy” kelimesi, ömrü, hayatı ifade etmek için kullanılmıştır.

Boz : Yunus Emre’nin şiirlerinde boz, genellikle siyah ve beyaz karışımı olan, kül renginde olan anlamına gelir. Örneğin, “Boz bulutlar gibi geçip gidiyoruz” beytinde “boz” kelimesi, geçiciliği, ölümlülüğü ifade etmek için kullanılmıştır.

Can : Yunus Emre’nin şiirlerinde can, genellikle insan ve hayvanların varlığını sürdüren, yaşam gücü, ruh anlamına gelir. Örneğin, “Can canı sever, can canına kıymaz” beytinde “can” kelimesi, sevgiyi, şefkati ifade etmek için kullanılmıştır.

Çar : Yunus Emre’nin şiirlerinde çar, genellikle dört anlamına gelir. Örneğin, “Dört bir yana baktım, her yer ıssız” beytinde “çar” kelimesi, dört yönünü ifade etmek için kullanılmıştır.

Çift : Yunus Emre’nin şiirlerinde çift, genellikle biribirine benzer iki şey anlamına gelir. Örneğin, “Gökyüzünde çift ay, yerde çift güneş” beytinde “çift” kelimesi, zıtlıkları ifade etmek için kullanılmıştır.

Çıplak : Yunus Emre’nin şiirlerinde çıplak, genellikle üzerinde hiç bir şey olmayan, giyinik olmayan anlamına gelir. Örneğin, “Çıplak geldik, çıplak gideceğiz” beytinde “çıplak” kelimesi, dünya hayatına ve ölüme vurgu yapmak için kullanılmıştır.

Dağ : Yunus Emre’nin şiirlerinde dağ, genellikle yeryüzünün yüksek kısımları anlamına gelir. Örneğin, “Dağlar dağı taşı, ben seni sevdim” beytinde “dağ” kelimesi, sevgilinin güzelliğini ve büyüklüğünü ifade etmek için kullanılmıştır.

Dal : Yunus Emre’nin şiirlerinde dal, genellikle ağacın, bitkinin gövdesinden ayrılan, yaprak, meyve taşıyan kısımları anlamına gelir. Örneğin, “Dal dal yaprakları, gönül gönül sevgileri” beytinde “dal” kelimesi, sevginin yayılışını ifade etmek için kullanılmıştır.

Dayak : Yunus Emre’nin şiirlerinde dayak, genellikle tokat, sopa, yumruk gibi sert cisimlerin vurulması ile yapılan vurma anlamına gelir. Örneğin, “Dövün, dövün, canımı çıkarın, ben yine de bu yoldan dönmem” beytinde “dayak” kelimesi, Hak yolundan ayrılmamayı ifade etmek için kullanılmıştır.

Deli : Yunus Emre’nin şiirlerinde deli, genellikle aklı yerinde olmayan, akıl hastası anlamına gelir. Örneğin, “Deli gönül ne söyler, kim anlar ne söyler” beytinde “deli” kelimesi, aşkın ve sevginin coşkusunu ifade etmek için kullanılmıştır.

Dert : Yunus Emre’nin şiirlerinde dert, genellikle üzüntü, sıkıntı, acı anlamına gelir. Örneğin, “Derde düştüm, derman bulamadım, ya Rab” beytinde “dert” kelimesi, insanın dünyadaki çilelerini ifade etmek için kullanılmıştır.

Din : Yunus Emre’nin şiirlerinde din, genellikle Tanrı’ya inanma ve ona göre yaşama biçimi anlamına gelir. Örneğin, “Dinimiz İslam, yolumuzu bulalım” beytinde “din” kelimesi, inancı ve doğru yolu ifade etmek için kullanılmıştır.

Dost : Yunus Emre’nin şiirlerinde dost, genellikle sevgili, yakın arkadaş anlamına gelir. Örneğin, “Dost dost diye nicesine sarıldım, dostun ardında bir yara çıktı” beytinde “dost” kelimesi, gerçek dostluğu ifade etmek için kullanılmıştır.

Duman : Yunus Emre’nin şiirlerinde duman, genellikle yokluk, geçicilik, fanilik anlamına gelir. Örneğin, “Duman gibi savrulduk, bu dünyadan ahirete” beytinde “duman” kelimesi, insanın bu dünyadaki varlığının geçiciliğini ifade etmek için kullanılmıştır.

Eğlen : Yunus Emre’nin şiirlerinde eğlen, genellikle hoşça vakit geçirmek, neşelenmek anlamına gelir. Örneğin, “Gel gülelim eğlenelim, bu dünya bir sefahane” beytinde “eğlen” kelimesi, hayatın tadını çıkarmak gerektiğini ifade etmek için kullanılmıştır.

El : Yunus Emre’nin şiirlerinde el, genellikle tutma, kavrama, kullanma gibi işlevleri olan organ anlamına gelir. Örneğin, “El ele verelim, gönül gönül birleşelim” beytinde “el” kelimesi, birlik ve beraberliği ifade etmek için kullanılmıştır.

Er : Yunus Emre’nin şiirlerinde er, genellikle yetişkin erkek, yiğit, kahraman anlamına gelir. Örneğin, “Er isen, gönül denizine dal, balık ol” beytinde “er” kelimesi, hakikati bulmaya çalışan kişiyi ifade etmek için kullanılmıştır.

Ev : Yunus Emre’nin şiirlerinde ev, genellikle insanların içinde yaşadığı, barındığı yapı anlamına gelir. Örneğin, “Evvel Allah, sonra Peygamber, sonra da ev” beytinde “ev” kelimesi, insanın dünyadaki en önemli varlığı ifade etmek için kullanılmıştır.

Göz : Yunus Emre’nin şiirlerinde göz, genellikle görme organı anlamına gelir. Örneğin, “Gözden ırak olan gönülden de ırak olur” beytinde “göz” kelimesi, sevginin önemini ifade etmek için kullanılmıştır.

Gül : Yunus Emre’nin şiirlerinde gül, genellikle güzelliği, aşkı, sevgiyi ifade eden bir çiçektir. Örneğin, “Gül gibi yüzlü, bülbül gibi dillidir” beytinde “gül” kelimesi, sevgilinin güzelliğini ifade etmek için kullanılmıştır.

Gün : Yunus Emre’nin şiirlerinde gün, genellikle aydınlık, nur, umut anlamına gelir. Örneğin, “Gün doğdu, karanlık gitti, her yer aydınlandı” beytinde “gün” kelimesi, güzel günlerin geleceğini ifade etmek için kullanılmıştır.

Güreş : Yunus Emre’nin şiirlerinde güreş, genellikle mücadele, savaş anlamına gelir. Örneğin, “Güreşmek varken, neden kaçalım” beytinde “güreş” kelimesi, haksızlıkla mücadele etmek gerektiğini ifade etmek için kullanılmıştır.

Irmak : Yunus Emre’nin şiirlerinde ırmak, genellikle hayatın, sevginin akışını ifade eden bir doğa parçasıdır. Örneğin, “Irmak gibi akıp gidiyoruz, nereye gideceğimizi bilmiyoruz” beytinde “ırmak” kelimesi, hayatın belirsizliğini ifade etmek için kullanılmıştır.

İş : Yunus Emre’nin şiirlerinde iş, genellikle çalışmak, uğraşmak anlamına gelir. Örneğin, “İşleyen demir pas tutmaz” beytinde “iş” kelimesi, çalışmaya teşvik etmek için kullanılmıştır.

Kal : Yunus Emre’nin şiirlerinde kal, genellikle kalmak, yerleşmek anlamına gelir. Örneğin, “Kaldık burda, ne olur, gitmek yok bize” beytinde “kal” kelimesi, kişinin kendi özüne dönmek istediğini ifade etmek için kullanılmıştır.

Kar : Yunus Emre’nin şiirlerinde kar, genellikle temizlik, saflık, bereket anlamına gelir. Örneğin, “Kar gibi temiz, kar gibi saf olmak gerek” beytinde “kar” kelimesi, insanın temiz ve saf olması gerektiğini ifade etmek için kullanılmıştır.

Kaz : Yunus Emre’nin şiirlerinde kaz, genellikle çalışkanlık, azmi ifade eden bir kuştur. Örneğin, “Kaz gibi çalış, kaz gibi topla” beytinde “kaz” kelimesi, çalışmaya teşvik etmek için kullanılmıştır.

Keder : Yunus Emre’nin şiirlerinde keder, genellikle üzüntü, sıkıntı, acı anlamına gelir. Örneğin, “Keder ile doldu gönül, ne yapacağım bilmem” beytinde “keder” kelimesi, insanın dünyadaki çilelerini ifade etmek için kullanılmıştır.

Kıl : Yunus Emre’nin şiirlerinde kıl, genellikle saç, sakal, tüy gibi vücudun dış kısmını kaplayan şeyleri ifade eder. Örneğin, “Kıldan ince, kıldan uzundur” beytinde “kıl” kelimesi, sevginin büyüklüğünü ifade etmek için kullanılmıştır.

Kim : Yunus Emre’nin şiirlerinde kim, genellikle bir şeyi yapan veya bir özelliği olan kimseyi ifade eder. Örneğin, “Kim gönülden sever, gönülden sevilir” beytinde “kim” kelimesi, sevginin karşılıklı olduğunu ifade etmek için kullanılmıştır.

Kız : Yunus Emre’nin şiirlerinde kız, genellikle genç kadın, kız çocuğu anlamına gelir. Örneğin, “Kızlar gibi süsleneyim, gönülleri güldüreyim” beytinde “kız” kelimesi, güzelliği ve çekiciliği ifade etmek için kullanılmıştır.

Koyun : Yunus Emre’nin şiirlerinde koyun, genellikle saflık, masumiyet, uysallığı ifade eden bir hayvandır. Örneğin, “Koyun gibi uysal ol, kimseye zarar verme” beytinde “koyun” kelimesi, insanın başkalarına zarar vermemesi gerektiğini ifade etmek için kullanılmıştır.

Kuş : Yunus Emre’nin şiirlerinde kuş, genellikle özgürlüğü, aşkı, sevgiyi ifade eden bir hayvandır. Örneğin, “Kuşlar gibi uçayım, gönülleri güldüreyim” beytinde “kuş” kelimesi, aşkın ve sevginin coşkusunu ifade etmek için kullanılmıştır.

Küfür : Yunus Emre’nin şiirlerinde küfür, genellikle kötü söz, beddua anlamına gelir. Örneğin, “Küfür edenin dilini, taşa çevirir Allah” beytinde “küfür” kelimesi, kötü söz söylemenin kötü bir davranış olduğunu ifade etmek için kullanılmıştır.

Kurt : Yunus Emre’nin şiirlerinde kurt, genellikle hırs, açgözlülük, kötülüğü ifade eden bir hayvandır. Örneğin, “Kurt gibi hırslı olma, başkalarına zarar verme” beytinde “kurt” kelimesi, insanın hırslı olmaması gerektiğini ifade etmek için kullanılmıştır.

Laf : Yunus Emre’nin şiirlerinde laf, genellikle söz, konuşma anlamına gelir. Örneğin, “Laf ile olmaz iş, çalışmak gerek” beytinde “laf” kelimesi, sadece sözle değil, çalışmakla da bir şeylerin elde edilebileceğini ifade etmek için kullanılmıştır.

Lokma : Yunus Emre’nin şiirlerinde lokma, genellikle yemek anlamına gelir. Örneğin, “Lokma lokma yutalım, gönülleri güldürelim” beytinde “lokma” kelimesi, sevginin ve birliğin önemini ifade etmek için kullanılmıştır. Mesut Hayat

Mal : Yunus Emre’nin şiirlerinde mal, genellikle para, servet anlamına gelir. Örneğin, “Mal ile olmaz saadet, gönül ile olur” beytinde “mal” kelimesi, maddiyata önem vermenin yanlış olduğunu ifade etmek için kullanılmıştır.

Mezar : Yunus Emre’nin şiirlerinde mezar, genellikle ölüm, sonsuzluk anlamına gelir. Örneğin, “Mezara girdim, gördüm, dünya ne bir şeymiş” beytinde “mezar” kelimesi, dünyanın geçiciliğini ifade etmek için kullanılmıştır.

Oğul : Yunus Emre’nin şiirlerinde oğul, genellikle erkek çocuk, evlat anlamına gelir. Örneğin, “Oğul gibi evlat edin, gönülleri güldür” beytinde “oğul” kelimesi, sevginin ve birliğin önemini ifade etmek için kullanılmıştır.

Otur : Yunus Emre’nin şiirlerinde otur, genellikle bir yere yerleşmek, kalmak anlamına gelir. Örneğin, “Oturalım gönül gönül, muhabbet edelim” beytinde “otur” kelimesi, sevgi ve birliği ifade etmek için kullanılmıştır.

Haberin devamını okumak için buraya tıklayınız.