Deprem Kılavuzu(öğretmenler İçin)

Deprem gibi bir afet sonrasında insanlar psikolojik travma  yaşayabilirler.  Genel  olarak  psikolojik  trav-
ma, korkutucu ya da zarar verici olaylar karşısında insanların gösterdikleri tepkileri tanımlamak için kul-
lanılır. Travmatik olay, kişinin kendi başına gelebilir, kişi bir başkasının yaşadıklarına şahit olabilir ya da bir başkasının yaşadıklarını duymuş olabilir. Bu üç du-
rumda da kişilerin derinden etkilenmesi ve psikolojik travma yaşaması normaldir.

 

Psikolojik travma tepkileri, yaşanan depremin hemen
ardından ortaya çıkabileceği gibi gecikmeli olarak
sonraki zamanlarda da ortaya çıkabilir. Psikolojik trav-
ma tepkilerinin şiddeti ve yoğunluğu kişiden kişiye
değişiklik gösterebilir. Aşağıda, bir afet sonrasında bi-
reylerde görülebilecek ortak psikolojik travma tepkileri
sunulmaktadır.

Travmatik Bir Olaya Verilen Ortak Tepkiler:

•       Yorgunluk, bitkinlik, tükenmişlik

•      Uykusuzluk ve uyku sorunları

•       Baş ve karın ağrısı gibi somatik şikâyetler

•      Bağışıklık sisteminin bozulması

•       İştah bozuklukları

•      Çeşitli korku ve kaygılar

•       Öfke, gerginlik, sinirlilik, huzursuzluk

•      Umutsuzluk, çaresizlik, çökkünlük

•       Kendini suçlama, pişmanlık duyma, utanma

•      Kendini değersiz hissetme

•       Kendini güvende hissetmeme

•      Kendini katı ve duygusuz hissetme

•       Her şeyin kontrolden çıktığını düşünme

•      Dikkat eksikliği, dikkatin dağınık olması

•       Karar verme güçlüğü

•      Aklın karışması

•       Ne olup bittiğini anlayamama

•      Dünyayı anlamsız ve boş hissetme

•       İçe kapanma, kendini toplumdan uzak tutma

•      Başkaları tarafından anlaşılmadığını düşünme

•       İlişkilerde yaşanan çatışmaların artması

•      Mesleki sorunlar, iş veriminin bozulması

•       İş ve özel hayatta sorunlar, başarısızlık

•      Günlük aktivitelerden zevk alamama

 

Depremin  hemen  ardından  kişilerde  bu  ve  benzeri davranışların görülmesi bir bakıma normal ve beklen-
dik bir durumdur. Bu tür tepkiler "anormal bir olaya verilen normal tepkiler" olarak tanımlanır. Bu tepkileri yaşamanız sizin "zayıf" bir insan olduğunuz anlamına gelmez. Dolayısıyla, deprem sonrası birkaç hafta içinde bu tepkilerin zamanla azalması beklenir.

Ancak,  genel  bir  kural  olarak,  yaşadığınız  deprem travmasıyla başa çıkamadığınızı düşünüyorsanız psiko-
lojik yardım almak oldukça gerçekçi ve doğru bir yak-
laşım olacaktır. Özellikle;

 

•     Deprem sonrası tepkilerde zamanla herhangi bir

azalma olmuyorsa,

•     Bu davranışların sıklığı ve şiddeti giderek artıyorsa,

•     Bu tepkiler sizin günlük hayatınızı (ailenizi ve işinizi)

ciddi şekilde olumsuz etkiliyorsa,

•     Bir nedeni olmaksızın, çok yoğun korku ve endişe

yaşıyorsanız,

•     Aşırı   kaygı   ve   panik   belirtileri   gösteriyorsanız

(nefessiz kalma, sürekli titreme ve baş dönmesi, kalp atışının sürekli hızlanması, yüksek tansiyon, aşırı irkilme tepkileri vb.),

•     Geleceğe ve sevdiklerinize dair yoğun endişe ve

umutsuzluk hissediyorsanız,

•     İstemediğiniz   hâlde   sürekli   deprem   ile   ilgili

yaşadıklarınız gözünüzde canlanıyorsa,

•     Sevdiklerinizi kaybetmenin acısıyla bir türlü başa

çıkamıyorsanız,

 

"Hiç zaman kaybetmeden mutlaka okulunuzun

rehberlik servisine,
bölgenizdeki rehberlik
ve araştırma merkezine
başvurunuz veya bir ruh
sağlığı uzmanı ile görüşünüz."

 

 

 

 

 

meb.gov.tr

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

DEPREM VE PSİKOLOJİK TRAVMA

ÖĞRETMENLER İÇİN

YARDIM KILAVUZU

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

meb.gov.tr

 

 

Deprem

Sonrasında
Toparlanmanıza

2

 

 

KENDİNİZE ZAMAN VERİN

6

 

YAŞADIKLARINIZI
YAZMAYI DENEYİN

Yardımcı
Olabilecek

Bazı Öneriler

Deprem gibi zorlu bir olayın
ardından insanlar, kendilerini

yeniden güvende hissetmek ve
her şeyin kontrol altında olduğu

Deprem sonrası oldukça stresli bir dönemden geçiyor-
sunuz ve bu sürede yaşadıklarınıza yönelik yoğun duy-
gusal tepkiler ortaya çıkabilir. Çevrenizde olup bitenleri anlamak için kendinize zaman verin. Duygularınızı

bastırmayın ama aynı zamanda güçlü yanlarınızı da hatırlayın. Unutmayın ki zor şeyler yaşasanız da bunların üstesinden gelebilir ve çözüm bulabilirsiniz.

Şayet deprem sonrasında yaşadıklarınızı birileriy-
le konuşmaya hazır değilseniz, bunları kaleme
almanın da oldukça yararlı olduğu bilinmektedir.

Yaşadıklarınızı yazarken sadece olayları değil, duygu ve düşüncelerinizi de yazmak size yarar sağlar.

 

ANİ KARARLAR ALMAYIN

bilmek ister. Bu yüzden, deprem travmasının kendiniz ve sev-

dikleriniz üzerindeki olumsuz
etkilerini azaltmak için çaba

3

GÜNLÜK YAŞANTINIZA DEVAM ETMEYE ÇALIŞIN

7

Deprem gibi afetler; dünyaya, yaşama, geleceğe,
amaçlarımıza ve ilişkilerimize yönelik duygu ve
düşüncelerimizi sarsabilir. Bu yüzden, deprem

göstermeniz oldukça önemlidir.

Unutmayın ki deprem
travmasını atlatmak, tüm

yaşadıklarınızı unutmak demek değildir. Deprem sonrasında toparlanmak ya da iyileşmek, zaman geç-
tikçe yaşadığınız travmanın etkileriyle daha iyi başa çıkabilmeniz, daha az sıkıntı yaşamanız ve kendinizi güvende hissetmeniz demektir.

Aşağıda, deprem sonrasında kendinize ve yakın-
larınıza yardımcı olmak için bazı öneriler sunul-
maktadır. Bu önerilerin bazıları size garip gelebilir
ya da hoşunuza gitmeyebilir. Yine de bu öneriler,

yaşadığınız psikolojik travmanın üstesinden gelme-
nizde ve toparlanmanızda size yardımcı olabilir.

Bir afet sonrasında günlük rutin işlerinize dönmek biraz
zaman alabilir ancak deprem öncesindeki günlük işle-
rinize dönebilmek için (çok acele etmeden) çaba har-
camalısınız. Eskisi gibi aynı saatlerde yemeğinizi yemek
ya da uyumak, çocukların okula gitmesini sağlamak ve
işe gitmek gibi.

AİLENİZ VE ARKADAŞLARINIZLA

ZAMAN GEÇİRİN

4

Deprem sonrasında yakınlarınızla, arkadaşlarınızla ya da sevdiklerinizle bir araya gelmek ve onlarla vakit geçirmek oldukça yararlı ve önemlidir. Güvendiğiniz ve birbirinize her zaman destek olduğunuz kişilerle düzenli olarak

iletişim kurmaya devam edin. Zaman zaman içinizden
gelmese bile onlarla yaşadıklarınız hakkında konuşun.
Bazen yalnız kalmak istemeniz oldukça normaldir ancak
kendinizi sevdiklerinizden uzaklaştırıp izole etmeyin.

sonrasında yaşamınızı bütünüyle değiştirecek ani
kararlar vermeyin. Yaşadıklarınızı değerlendirirken
sabırlı olun. Yaşamınızla ilgili ani bir karar vermeden
önce mutlaka sevdiğiniz ve güvendiğiniz insanlarla
konuşarak yaşadıklarınızı yeniden değerlendirmeye
çalışın.

 

MEDYAYI SAĞLIKLI KULLANIN

8

Medya ya da sosyal medya üzerinden deprem sonrası ne olup bittiğini öğrenmek istemeniz oldukça doğaldır. Ancak deprem ile ilgili haberleri aşırı şekilde takip

etmekten, sürekli tekrarlayan deprem görüntülerini izlemekten vb. kaçının. Depreme ait görüntü, resim, haber ve tartışmalara gereğinden fazla odaklanmak, travma tepkilerinizin artmasına neden olabilir.

1

SAĞLIĞINIZI ÖNEMSEYİN

Kendinize bakmayı ihmal etmeyin. Düzenli beslen-
meye (mümkün olduğunca) ve yeterince dinlenmeye

5

DUYGU VE
DÜŞÜNCELERİNİZİ PAYLAŞIN

9

UZMANA BAŞVURUN

(uyuyamasanız bile) özen gösterin. Mümkünse spor yapın. Unutmayın ki fiziksel sağlık ve ruh sağlığı

birbiriyle yakından ilişkilidir. Fiziksel sağlığınıza dikkat etmek ruh sağlığınızı da korur. Bu nedenle, normal zamanda aldığınızdan daha fazla çay, kahve, asitli

içecekler, şeker ve nikotin tüketmeyin; çünkü bunlar
bedeninizde var olan stresi, gerilimi ve kaygıyı artırır.

Sizi anlayabildiğini düşündüğünüz diğer insanlara
deprem anında ve sonrasında yaşadıklarınızı anlatın.
Yaşadıklarınız hakkında konuşurken, olaylarla birlikte,

izlenimlerinizden, düşüncelerinizden ve duygularınızdan
da bahsedin. Birileriyle konuşmak, deprem sonrası topar-
lanmaya ve olup biteni daha iyi anlamanıza yardımcı olur.

Birkaç hafta içinde, buradaki önerileri uygulamanıza rağmen, yaşadığınız deprem travmasının olumsuz psikolojik etkileri devam ediyorsa ve yaşadığınız

psikolojik travma ile başa çıkamadığınızı düşünüyor-
sanız, lütfen daha detaylı bilgi için, okulunuzun

rehberlik servisi, bölgenizdeki rehberlik ve araştırma
merkezi veya bir ruh sağlığı uzmanı ile görüşebilir-
siniz.