Psikolojik Sağlamlık Temalı Ebeveyn Mektupları Projesi - 5. Mektup

Sevgili Anne ve Babalar,

Çocuklar, yeryüzünün en harika varlıklarıdır. Aksi düşüncede olan anne ve babalar büyük bir ihtimalle yoktur. Çocuklar masumiyetin, temizliğin ve saflığın sembolleridir. Çocuklar bizim canımızdan bir parçadır. Ancak çocuklar anne ve babalarının bir kopyası değildir. Bütün çocuklar, farklı ve biriciktir. Evet, sizin çocuğunuz çok özel. Lütfen, anne ve babası olduğunuz çocuğunuzun, çok özel olduğunu daha çok bilince çıkartın ve buna göre davranışlarınızı sürekli tartın, ölçün, biçin, özeleştiri yapın.

Farkında olarak veya olmayarak çocuğumuza yaklaşım tarzımız, kurduğumuz ilişki, çocuğumuzun psikolojik sağlamlık düzeyini, direnç ve metanetini etkiliyor. Çocuklarımızla etkileşirken yaptığımız hatalı davranışlarla, gelecekte güçlüklerle baş etmekte zorlanan, direnç, metanet gösteremeyen, psikolojik sağlamlığa sahip olmayan iyi oluş hali negatif olan ve bunlara paralel mutsuz, başarısız kimliklerin inşasının temelini atmış oluyoruz. Ebeveyn olarak çocuklar üzerinde yarattığımız etki sanıldığından çok daha fazla olduğunu gösteren pek çok bilimsel çalışma var. Hepimizin çevremizde gözlemlediğimiz durumlar da bunu destekliyor.

Çocuğumuzla iletişim içindeyken bazı hatalarımız kasıtlı olmayabilir. Ancak bu, hataların çocuklarımızın üzerinde yarattığı olumsuz etkileri azaltmaz.

Çocuğunuz yanlış bir şeyler yaptığında sesinizi yükseltip kontrolü kaybettiğiniz anlar oldu mu? Veya tekrar tekrar çocuğunuzun hatasını hatırlatıyor musunuz? Ne söylemiş atalarımız 'Çok söyleme arsız olur, az verme hırsız olur". Unutmayalım çocuklarınız bir hata yaptığında sizlerle bunu paylaşabilme cesaretini gösterebilmelidir. Çok söylerseniz, dengeyi bozup abartırsanız, çocuğunuz size ihtiyacı olduğunda sizinle hatalarını paylaşmaz. Kontrol ve gücü başkalarına vermiş olursunuz. Eleştiren bir ses tonu ve ifade, sürekli onaylamamak olumsuz etkiler bırakır.

Bazen çocuğunuzu herkesin önünde disipline etme gibi durumlar olabiliyor mu? Bağırmak, çağırmak hatta vurmak, tokat atmak gibi durumlar yalnızca sizi kötü ebeveyn yapar. Çocuğun güven duygusu zedelenir ve utanç duygusunun yarattığı etkiler yaşam boyu bir gölge gibi arkasında gezer.

Çocukların psikolojik sağlamlık için disipline ihtiyacı vardır. Sınırları ve kuralları belirlemek ve model olmak gerekiyor. Boş vermek, ilgisiz kalmak gibi bir yol, çocuğa ev dışı ortamlarda da sorun yaratır. Bu konuda bir incelik var. Disiplini ayarlarlarken çocuğun öz disiplin geliştirmesine odaklanmak gerekiyor. Sabah okul saatinde uyandırmak yerine odasının önünde gürültü yapmak iyi bir fikir olabilir.

Çocuğumuzun kararlarına veya tercihlerine müdahale ettiğimiz durumlar oluyor mu? Bu müdahaleler ve yakın takip diş fırçalamaktan kıyafet seçimine kadar olabiliyor. Büyüdüğünde çocuktan yetişkin tavrı bekleniyor veya hiç böyle bir beklenti içinde olmayan ebeveynlerde var. Bu tutumla büyüyen bir çocuktan psikolojik sağlamlık beklenir mi? Bırakın çocuklar kendileri bazı kararlar verebilsin, tercih şansları olsun.Siz teşvik edin, cesaretlendirin. Hiç bir zaman yanında değilmişçesine özgür bırakın, her zaman yanındaymışçasına destek olun. Ama unutmayın gerçekten ihtiyacı olduğu zamanlar.

Çocuğunuzun ders çalışmasına ve ödev yapmasına yardım ederken de dikkatli olmalısınız. Ödev sizin değil, çocuğunuzun. Ancak çocuğunuzun desteğe ihtiyacı olabilir. Destek olmak, çocuğun ödevini yapmak değildir. Sorumluluklarını başkasına yaptıran, her zaman başkasından beklenti içinde olan bir kişi psikolojik sağlamlık geliştirmeyecektir.

'Komşunun çocuğu, amcanın oğlu, dayının kızı' diye başlayan cümlelerle çocukları başka çocuklarla karşılaştırmak, güven duygusunu zedeler. Kendine güvensiz, aşağılık duyguları olan bir bireyin temeline harç koymayın. Çocuğun başarılarını dengeli bir ayarla övmekten korkmayın. Mutlaka yapabildikleri güzel şeyler var. Başarılarını överken yetenek, zeka vb üzerine odaklanıp "çok zekisin", "çok yeteneklisin" gibi övgüler kullanmak yerine gösterdiği çaba ve gayreti; "çok çalıştın", dikkatli çalıştın", "olağan üstü gayret ve çaba gösterdin", "bu zor durumun üstesinden gelmeyi başardın" şeklinde övgüler kullanmayı tercih etmek daha uygun olacaktır.

Çocuğunuzla konuşmak, duygularını paylaşmak için zaman bulamıyor musunuz? Düşünceler ve duygular göz ardı edildiğinde çocuklar bu durumdan çok olumsuz etkileniyorlar. Her zaman çocuğunuzla konuşmak, oyun oynamak, vakit geçirmek için meşgulseniz, çocuğunuz sizinle konuşurken akıllı telefonun ekranına yapışıyorsanız ihmal ediyorsunuz demektir.

Sevgili anne ve babalar, mektuba başlarken çocuğunuzun özel olduğunu söylemiştim. Evet, bütün çocuklar özeldir. En özel çocuk sizin çocuğunuz. Ancak çocuğu şımartmak, sizden gördüğü prens, prenses muamelesini dışarıdaki dünyada beklemesine neden olur. Çocuk mutsuz ve dayanıksız olur. Direnç, dayanıklılık ve metanet için çocukların şımartılmasındaki denge ve dozajı ayarlamak önemlidir.

Aşırı korumacı bir tavır, çocuğun girişimci olmasının, uygun riskler almasının, sorumluluk üstlenmesinin ve başkalarıyla birlikte olabilmesinin ve günü gelince yetişkin olmasının önünde engeldir. 'Sen yapamazsın", "çok tehlikeli ben yaparım", "oraya bende seninle birlikte geleceğim", "gözümün önünden hiç ayrılma"...Bu yaklaşımlar, çocukların hiçbir şeyi tek başına yapamayan, yatağını toplayamayan, yalnız kalınca yumurta kırıp pişiremeyen bireyler olmasına neden olur. Psikolojik sağlamlığa olumsuz etkisinin yanı sıra fiziksel sağlık için bile sorun olduğu bilimsel olarak kanıtlanmıştır. Düşünün, temizliğini ve beslenmesini düzenlemek için sürekli başkasından destek aramak nelere yol açar? Her zaman çocukların yanında siz yoksunuz.

Çocuğunuza sevginizi uyurken göstermeyin. Uyanıkken sevginizi gösterin, seni seviyorum deyin. Çocuğa sevginizi göstermezseniz duygusal olarak eksik kalır. Sevgi ihtiyacı ruh sağlığının temelidir.

Haberin devamını okumak için buraya tıklayınız.